Ούγος του Αγίου Βίκτορα

(Σαξονία περ. 1096 – Παρίσι 1141). Γερμανός θεολόγος. Εισήλθε περίπου το 1115-1118 στο μεγάλο εκείνο κέντρο μυστικιστικής σκέψης του 12ου αι., που ήταν το παρισινό αβαείο των μοναχών του Αγίου Βίκτωρα, όπου υπήρξε μαθητής του Γουλιέλμου του Σαμπώ, και το 1125 έγινε διδάσκαλος της θεολογίας και ηγούμενος. Χαρακτηριστική είναι στον Ούγο η αντίληψη για το ενιαίο της γνώσης και κατά συνέπεια η προσπάθεια προς μια οργανική συστηματοποίηση της, που είναι φανερή στα κυριότερα έργα του: το Διδασκαλικόν, μια εισαγωγή στη σπουδή των ελευθέριων τεχνών, και το Περί μυστηρίων, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της θεολογικής μεθόδου. Στη φιλοσοφία ανήκει, σύμφωνα με τον Ούγο, ο συντονισμός όλων των ελευθέριων τεχνών και η υπαγωγή τους στη θεολογία· με αυτόν όμως τον τρόπο ο αληθινός σκοπός της γνώσης βρίσκεται στη θεώρηση του θείου. Έτσι, η αληθινή σημασία των τεχνών, όπως τα μαθηματικά ή η αστρονομία, βρίσκεται στη βοήθεια που δίνει στο ανθρώπινο πνεύμα για να υπερβεί την πραγματικότητα των αισθήσεων και να ανέλθει στη θεώρηση του θεού. Τη θέση αυτή του Ούγου για τις σχέσεις επιστήμης και μυστικισμού, που έγινε δεκτή στο βικτωριανό περιβάλλον, ανέπτυξαν αργότερα οι Φραγκισκανοί φιλόσοφοι από τον Αλέξανδρο της Χάλλης έως τον Μποναβεντούρα.